Knippenberg
Van oorsprong een adellijk geslacht uit Bottrop bij Essen (Noord-Rijnland-Westfalen). Deze grafelijke familie bewoonde het Kasteel Knippenburg aldaar. De eerste Von der Knippenburg werd in 1309 genoemd in een acte van het Stift Essen. Alle Knippenberg's, -bergh's, -burg's, -borg's stammen af van deze eerste Cnyppenburg.
De Limburgse tak van deze familie is een burgerfamilie die uit Helden stamt (17e eeuw). Voor de genealogie van deze tak, zie [1].
Naamsvarianten
(van) Knippenbergh, (van) Knippenberg, (van) Knippenborg, (van) Knippenburg
Geschiedenis
In 1309 wordt op het Stift Essen een oorkonde opgemaakt waarin voor het eerst de naam Cnyppenburch voorkomt. In het “Hauptstaatsarchiv Düsseldorf” is het archief van het Stift Essen ondergebracht. Hier vindt men onder nummer 216 de oudst bekende acte waarin de naam Cnyppenburch voorkomt.
Beschrijving
Graaf Otto van Tecklenburg (Thekenburch) draagt op verzoek van zijn Oheim, de graaf Engelbert van der Mark zijn voormalige Ministeriaal Bruno, zoon van Adolf von der Knippenburg (Cnyppenburch), over aan de Abdis van het Stift Essen. Wegens ontbreken van een eigen zegel wordt dit bevestigd met het zegel van Engelbert van der Mark.
Getuigen
Balduin, heer van Steinfurt (Stenuordia), de ridders Hidolf genoemd Hacken, Gerwin genoemd Budden, Egbert (Hecberto) genoemd Hortegreue, Giselbert genoemd Speken, Rutger van Stade, Lubert van Vittinghoff (Vytinchoue) en Dietrich van Leithe (Lythene). Opgemaakt en bezegeld de datum 1309 op de Sint Bartolomeusdag (24 augustus)
Opmerkingen
Uit de acte is op te maken dat Bruno Ministeriaal was en ook waarschijnlijk zijn vader Adolf al. Deze rechten gingen vaak over van vader op zoon. De Teckelenburgs hadden al vele eeuwen bezit in Westfalen, er wordt in hun geschiedenis gesproken van „Westfalische Streugüter“ (verspreide bezittingen). Het ligt voor de hand dat Bruno en waarschijnlijk ook Adolf als ministeriaal, de Teckelenburg’s gebruikt ook het woord „Burgmann“ beheer heeft gevoerd over (een deel van) deze Westfaalse bezittingen. Het kwam regelmatig voor dat Ministerialen werden uitgewisseld en hiermee dus ook de bijbehorende bezittingen. In deze acte is echter geen sprake van een tegenprestatie. Omdat Otto V bij het opmaken van deze acte pas 8 jaar was lijkt het initiatief bij zijn „Oheim“ die hier als Voogd optreedt ligt. De oom, Engelbert van der Mark, is de „Vogt“ van het Stift Essen. Dit wil zeggen hij is de hoogste „beambte“ na de Abdis. Hij is eigenlijke de verantwoordelijke voor het totale beheer van de Stift..
Kasteel Knippenburg
Kasteel Knippenburg in Bottrop was een waterburcht aan de rivier de Emscher in Noord-Rijnland-Westfalen in Duitsland en werd bewoond door de familie Von Knippenburg.
Oorsprong
Het eerste document betreffende het kasteel - of burcht - stamt uit 1385 en handelde over de aanbouw van een kapel aan het Castrum Knippenburg. Het kasteel werd onder andere bewoond door de familie Von Knippenburg. Volgens de historicus P.L. Devens was dit Brandenburgse riddergoed eigendom van de familie Knippenburg. Graaf Bruno von Knippenburg was de eerste bezitter.
Het gebouw
De aan het water gelegen burcht was een degelijk bouwwerk met een klokkentoren. Deze bestond uit twee aangrenzende vleugels van twee verdiepingen. De noordvleugel met de klokkentoren was 33 meter lang en 8 meter breed en stamde uit de 16e eeuw. De zuidelijke vleugel stamde waarschijnlijk uit de 18e eeuw en had een afmeting van 21 bij 8 meter. Ook was er een huiskapel. De buitenmuren bestonden uit een forse diameter - circa 1,75 meter - metselwerk. Als omlijsting werd zandsteen gebruikt. Het interieur bevatte veel decoratief schilderwerk. Daarnaast bestaat er een gedicht waarin het kasteel beschreven wordt. Dit komt uit de familiegeschiedenis van de familie Luyken (1923):
Schloß Knippenburg
- Grau ragt und ernst ein Schloß empor;
- Aus Fluren und uralten Bäumen;
- Es öffnet sich freundlich das gastliche Tor;
- Zu des Hauses stattlichen Räumen.
- Und die Myrthe grünt und der Lorbeer rauscht;
- Und Orangen wehen im Winde;
- Und manch' ein freundliches Wort wird getauscht;
- An der grünen duftigen Linde.
- Doch auf der Terrasse, auf Garten und Park;
- Ruht nicht nur poetisches Weben;
- Es tönt das Wort durch Herzen und Mark;
- Das Wort vom ewigen Leben;
- Denn, wenn die Glocke des Turmes erschallt;
- Hoch über der stillen Kapelle;
- Dann ist die Rede des Mundes verhallt;
- Wie des Baches fliehende Welle.
Tot het landgoed Knippenburg behoorden ook een terras, enkele vijvers, een paardenstal, een groententuin, een bos, het Temminghof of Knippenberghof en veel weidegrond. Het totale grondbezit was ruim 200 hectare.
Oorlog en sloop
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel zwaar beschadigd doordat een bom viel op de westervleugel. In 1962 werden de laatste rechtopstaande muren van de burcht gesloopt. De metersdikke muren zouden nog problemen veroorzaken bij de sloop. Er was 25 kg springstof nodig en de laatste muren waren pas gesloopt na een goede 13 uur. Anno 2007 herinnert alleen nog een plaquette aan de burcht.
Tak Helden
We nemen over de oudste generatie in Helden ter illustratie onderstaande genealogische gegevens over van: [2], waar nog veel uitgebreidere informatie over deze tak te vinden is.
I: Wilhelmus Knippenberg (ook wel Gulielmi) gedoopt: ca. 1575 †: Helden 20 Februari 1633 trouwt: ca. 1600 met: Petronella N.N. gedoopt: ??? †: voor 1641 dochter van: ??? en: ??? Kinderen uit dit huwelijk: ● 1) Wilhelmus Knippenberg - volgt IIa ● 2) Joannes Knippenbergh - volgt IIb ● 3) Anna Knippenbergh ● 4) Leonarda Knippenbergh gedoopt: ??? †: trouwt: ca. 1631 met: Peter Coumans geboren: ??? zoon van: ??? en: ???
2e generatie: IIa: Wilhelmus Knippenberg gedoopt: ca. 1600 †: Helden 21 Mei 1663 Secretaris trouwt 1e: ca. 1630 met: Joanna Roefs gedoopt: ??? dochter van: ??? en: ??? trouwt 2e: voor 14 Maart 1641 met: Aleidis Smollers (alias Goemans, Gommans, Coumans) gedoopt: ??? dochter van: ??? en: ??? Kinderen uit 1e huwelijk: ● 1) Andreas Knippenbergh - volgt IIIa ● 2) Joanna Knippenbergh gedoopt: ca. 1639 trouwt: voor 14-5-1664 met: Mathias Engels geboren: ??? zoon van: ??? en: ??? Uit dit huwelijk: A) Helena Engels gedoopt: Helden 14-5-1664 Doopgetuigen: Petrus Slots (X Catharina Engels/Ingels) & Cornelia Goemans B) Beatrix Engels gedoopt: Helden 14-3-1666 Doopgetuigen: Guilielmus Ingels & Beatrix aen gen Eijndt C) Wilhelmus Engels gedoopt: Helden 1-2-1668 Doopgetuigen: Martinus Gommans (X Aldegondis/Aleidis Claes) & Maria Janssen (alias Heesen) D) Aldegonda Engels gedoopt: Helden 14-5-1664 Doopgetuigen: Petrus Janssen (alias Heesen) & Joanna Engels E) Agnes Engels gedoopt: Helden 18-9-1672 Doopgetuigen: Gisbertus Roosen cuius comine suscept. Wilhelmus Knippenbergh & Gertrudis Verheijden (X Petrus Roefs) Kinderen uit 2e huwelijk: ● 3) Gulielmus Knippenbergh gedoopt: Helden 14 Maart 1641 Doopgetuigen: D. Martinus Koumans †: jong & Anna Knippenberg (tante) ● 4) Sebastianus Knippenberg gedoopt: Helden 5 November 1646 Doopgetuigen: Petrus Roefs (X Gertrudis Verheijden) & Mechtildis Coumans ● 5) Leonardus Knippenberg gedoopt: Helden 23 December 1648 Doopgetuigen: Henricus Smollers (alias Gommans), Petrus Verhaegh (alias Stammen en Neesen) (X Catharina Gommans) & Petronella Roefs ● 6) Petronella Knippenberg gedoopt: Helden 20 Juli 1651 Doopgetuigen: Rdus D. Joannes Knippenbergh pastor in Nuijstadt & Catharina Roefs trouwt: Helden 25 Juli 1673 met: Henricus van Enckefort (ook wel Van Enckevoort/Enckevoirt) geboren: ??? zoon van: ??? en: ??? Hieruit: A) Megtildis gedoopt: Helden 11-8-1674 Doopgetuigen: Joannes van Enckefort cuius loco susceptus Guilhelmus Knippenbergh & Joanna Knippenbergh (half zuster) B) Maria gedoopt: Helden 22-8-1679 Doopgetuigen: Petrus Engels nomine Petri van Enckefort & Joanna Knippenbergh nomine Gertrudis Smollers C) Petrus gedoopt: Helden 2-12-1681 Doopgetuigen: Godefridus Engelen comine Jacobi van den Craijs ex Ommel & Wilhelma Cuijpers ● 7) Henricus Knippenberg - volgt IIIb ● 8) Agnes Knippenberg gedoopt: Helden 5 Juni 1656 Doopgetuigen: Jacobus Wagemans & Beatrix Ingels (X Ingelbertus Smollers, zij hertrouwt later X Petrus Janssen) ● 9) Wilhelmus Knippenberg - volgt IIIc ● 10) Joannes Knippenberg gedoopt: Helden 9 April 1662 Doopgetuigen: Ingelbertus Verhaegh (alias Stammen) & Joanna Ingels
Bekende leden
• H.H. Knippenberg, 1879 - 1964 [3] [4]
• Drs. W.H.Th. (Willy) Knippenberg, 1910 - 2005 [5]
• Jan Knippenberg, 1948 - 1995 [6]